Dna moczanowa, inaczej zwana podagrą, to choroba zapalna stawów związana z nadmierną kumulacją w nich kwasu moczowego (a dokładniej kryształków związków zwanych moczanami). Występuje ona u około 2% populacji, częściej dotyka też mężczyzn, niż kobiety. W jej przebiegu dochodzi do przewlekłego stanu zapalnego, bólu, problemów z poruszaniem zajętymi chorobą stawami, a także do tworzenia się kamieni nerkowych. W przebiegu tej choroby stosuje się tzw. dietę niskopurynową. Puryny to związki obecne w żywności, z których po przemianach metabolicznych powstaje w organizmie kwas moczowy.
Wykonuje się oznaczenie stężenia kwasu moczowego we krwi oraz badanie dobowego poziomu utraty tego składnika wraz z moczem. Ocenia się też płyn stawowy mikroskopijnie, w poszukiwaniu w nim kryształków moczanu sodu.
W większości przypadków dietę należy ustalać indywidualnie, dopasowując ją do potrzeb danej osoby, przebiegu choroby i chorób współistniejących. Przede wszystkim jednak należy zastosować dietę z niską zawartością puryn (do 300 mg) oraz dietę niskotłuszczową (do ok. 40 g dziennie).
Podstawowe zasady zbilansowanej diety to:
Do produktów o najniższej zawartości puryn należą: owoce (poza rabarbarem i melonem), warzywa (przy czym warzywa takie, jak szczaw, dynia, jarmuż, kapusta, brokuły, kalafior, por, szpinak, groszek, kukurydza należą wyjątkowo do bogatych w puryny!), produkty mleczne, jaja, produkty zbożowe, tłuszcze i oleje, orzechy i ziarna, grzyby (szczególnie kurki – niewskazane są za to pieczarki i boczniaki). Nieco więcej puryn mają strączki, natomiast produkty najbogatsze w puryny to tłuste ryby i skorupiaki, mięsa i ich przetwory, alkohol (szczególnie piwo).
Kaloryczność diety powinna być dostosowana indywidualnie do osoby chorej; jej masy ciała, wzrostu, wieku, aktywności fizycznej, stanu zdrowia i celu terapeutycznego. Należy dążyć do unormowania masy ciała, gdyż dna moczanowa dużo częściej rozwija się u osób z nadmierną liczbą kilogramów.
Warto zwrócić uwagę na podaż witaminy C, jako głównego przeciwutleniacza w żywności. Wpływa ona redukująco na stan zapalny, przeciwdziała wolnym rodnikom, ale tez zwiększa wchłanianie żelaza – którego w diecie niskopurynowej może być zbyt mało, gdyż jego źródłami są głównie mięsa, strączki i warzywa zielonoliściaste. Witaminę C można znaleźć w dużej ilości w natce pietruszki, dzikiej róży, cytrusach.
W ramach redukowania rozwoju stanów zapalnych w organizmie niektóre źródła podają, iż warto suplementować kwasy tłuszczowe omega-3 w ilości 1-2 g dziennie. Ich źródłem w diecie są przede wszystkim tłuste ryby, ale niestety w przebiegu podagry należy je ograniczać w menu. Warto zatem szukać ich w oleju lnianym, rydzowym, rzepakowym i sojowym (najlepiej w stanie surowym), a także orzechach włoskich, siemieniu lnianym oraz nasionach chia.